زباله، از پلاستیک‌های غوطه‌ور در اقیانوس‌ها گرفته تا صادرات ضایعات هسته‌ای و پسماندهای سمی، موضوعی است که به‌طور فزاینده‌ای توجه عمومی و همچنین تقاضا برای اقدامات سیاسی و زیست‌محیطی را به خود جلب می‌کند. به‌موازات برآمدن این توجه و نگرانی‌ها با یک زیرشاخۀ میان‌رشته‌ای اختصاصی در علوم اجتماعی به نام مطالعات دورریز مواجه‌ایم. در این بافت مواجهه‌های انسان‌شناختی با زباله به‌طور قابل توجهی تکامل‌یافته است و از دغدغه‌های ابتدایی با آلودگی نمادین به تحلیل‌های پیچیده‌ای رسیده که روابط درهم‌تنیدۀ

آیا نابرابری همواره رو به افزایش بوده است؟ توماس پیکتی، اقتصاددان فرانسوی، با مرور آرشیوهای مالیاتی درازمدت نشان می‌دهد که پاسخ این پرسش به هیچ وجه ساده و خطی نیست. در میانهٔ قرن بیستم و به‌ویژه در دهه‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۰، نابرابری در بسیاری از کشورهای صنعتی کاهش یافت؛ نه به حکم طبیعت یا خودتصحیحی بازار، بلکه به‌واسطهٔ سیاست‌های آگاهانهٔ دولت‌ها: مالیات‌های تصاعدی، آموزش همگانی، بیمه‌های اجتماعی و نیز پیامد جنگ‌ها که سرمایه‌های متمرکز را تکان داد. اما روند از دههٔ ۱۹۸۰ به این‌سو، با خصوصی‌سازی، مقررات‌زدایی و کاهش مالیات

«حیات برهنه» یکی از مفاهیم کلیدی و بحث‌برانگیز در نظریهٔ سیاسی و انسان‌شناسی معاصر است که آگامبن، با الهام از ارسطو، آرنت و فوکو برای تحلیل شیوه‌هایی طرح کرده است که در آن‌ها قدرت حاکم زندگی انسان‌ها را در چارچوب نظام‌های ارزش‌گذاری سیاسی و حقوقی سازمان‌دهی و تمایزگذاری می‌کند. این مدخل مسیر تاریخی شکل‌گیری این مفهوم از فلسفهٔ یونان باستان تا فلسفهٔ سیاسی انتقادی معاصر را مرور می‌کند، ورود آن به علوم اجتماعی و انسان‌شناسی را نشان می‌دهد، منازعات و انتقادات انسان‌شناختی مرتبط با آن را

نژادپرستی بر این ایده استوار است که لازم و ممکن است بشریت را به گروه‌های بیولوژیک یا نژادهای متمایز تقسیم کرد، به گونه‌ای که نژاد‌ها با هم در رابطه‌ای سلسله‌مراتبی قرار بگیرند؛ نژادی ممتاز و گونهٔ دیگر پست‌تر قلمداد شود. نژادپرستی به مثابه قسمی جهان‌بینی، در دانشگاه و به ویژه در رشتهٔ انسان‌شناسی؛ رشته‌ای که در بستر استعمار، اکتشافات استعماری و کاوش تنوع انسانی ظهور کرد، فراگیر بوده است؛ با این حال، این رویکرد اکنون در محافل علمی با رویکردی انتقادی به بحث‌ گذاشته شده است.

همان‌طور که در این

بازاندیشی یک مفهوم: دیوید اسنیت

مفهوم «قبیله» یکی از مفاهیم کلاسیک در انسان‌شناسی است که روزگاری نقشی بنیادین در طبقه‌بندی جوامع انسانی ایفا می‌کرد. اما در دهه‌های اخیر، اعتبار تحلیلی خود را از دست داده و بیشتر به‌عنوان یک دسته‌بندی مردم‌نگارانه و فرهنگی درک می‌شود. این تغییر ناشی از موجی از بازاندیشی‌ها در باب منشأ، کارکرد و پیامدهای مفاهیم کلیدی در علوم اجتماعی است؛ مفاهیمی که مانند قبیله، در پیوندی تنگاتنگ با قدرت، نظم استعماری و بوروکراسی شکل گرفته‌اند.

خاستگاه، کاربرد استعماری و پیوند با نظریه‌های تکاملی

ریشه واژه

نظریهٔ بازتولید اجتماعی با بررسی چگونگی تداوم جامعه، بر تنش بین منطق حاکم بر آن یعنی انباشت سرمایه و بقا و رفاه اعضای جامعه تمرکز می‌کند. از منظر انسان‌شناختی، دولت به عنوان نهادی کلیدی در میانجی‌گری، تسهیل و گاهی تضعیف فرایندهای بازتولید اجتماعی در جوامع سرمایه‌داری عمل می‌کند. ابعاد این نقش را می‌توان حول محورهای کنترل و تنظیم بازتولید جمعیت، اجتماعی‌سازی کار خانگی و مراقبتی، تشدید بحران‌ها و نابرابری‌ها و بازتولید نهادین نابرابری‌ها تحلیل کرد. نظریهٔ بازتولید اجتماعی نشان می‌دهد که دولت هم می‌تواند نیازهای انباشت را برآورده

انرژی نه‌تنها محرک حیات روی زمین، بلکه عنصری کلیدی در شکل‌گیری روابط قدرت، ساختارهای سیاسی و هویت‌های اجتماعی است. از نگاه انسان‌شناسی، انرژی در اشکال مختلف (سوخت‌های فسیلی، برق، انرژی‌های تجدیدپذیر و ...) به‌مثابه یک واقعیت اجتماعی کلان عمل می‌کند که هم‌زمان شخصی، جمعی و سیاسی است. انسان‌شناسی انرژی درک عمیقی از پیامدهای اجتماعی، فرهنگی و اکولوژیکیِ استخراج برای مصرف و دگرگونی سیستم‌های انرژی ارائه می‌دهد. همچنین با ماهیتی میان‌رشته‌ای مادیت منابع، زیرساخت‌ها، نهادها، اخلاق، قدرت سیاسی، باورها، عادات و ادعاهای دخیل در تولید، توزیع و

مقدمه

خانه، آپارتمان،‌ سکونت‌سرا یا محل اقامت؟ چه تصویری با شنیدن واژه «خانه» در ذهن شما شکل می‌گیرد؟ پاره‌ای از مطالعات بر ویژگی کالبدی و معماری خانه و بر چارچوب مادی و فیزیکی‌ متمرکز شده‌اند. اما آن‌چیزی که به خانه حسِ «تعلق» می‌بخشد فراتر از ویژگی‌های کالبدی، شبکه‌ای از روابط و کنش‌های روزمره و احساساتی است که در فضای خانه‌ها جاریست تا حال‌وهوای خانه را ایجاد کند. در این نگاه، خانه نه ساختاری ثابت، بلکه پدیده‌ای پویا و گاه شکننده است؛ جاییست که می‌تواند هم مأمن امنیت

آب عنصری حیاتی برای بقا، سلامت و بازتولید زندگی است و در تمامی حوزه‌های زیستی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نفوذ دارد. در انسان‌شناسی، آب همواره حضوری ضمنی اما گسترده داشته است: از مناسک مذهبی و معنایابی‌های روحانی گرفته تا سازماندهی فضایی جوامع، الگوهای تولید، شکل‌گیری دولت‌ها و بازنمایی قدرت. آب هم منبع حیات است و هم ابزاری برای سامان‌دهی حیات اجتماعی. درک آن به‌عنوان "مایه حیات"، به آن معنایی فرافرهنگی داده و تصور آب به مثابه کالای عمومی و حق همگانی را تقویت می‌کند. با این حال، نابرابری در دسترسی به آب

شاید برای بسیاری از ما، تصویر «مراقبت» با نگهداری از کودکان و یا سالمندان گره خورده باشد؛ تصاویری معین و ثابت که فهم ما از مراقبت را شکل داده‌اند. اما آیا می‌توان این تصاویر را گسترش داد و میان مراقبت و مفاهیمی چون دولت، بازار جهانی، اقتصاد و اخلاق نیز نسبت‌هایی برقرار کرد؟ این متن می‌کوشد فرضیات رایج پیرامون مراقبت را به چالش بکشد و به شکل‌های متفاوت و نوظهوری از مراقبت فکر کند که در زندگی روزمره افراد تمرین و اجرا می‌شوند.

در این نگاه، رابطه‌ای بودن مراقبت اهمیت پیدا می‌کند

سرحد مفهومی است که نمی‌توان در مطالعهٔ انسان‌شناختی دولت از آن صرف‌نظر کرد. برخلاف مرزهای ملی (border) که دلالت بر جداسازی‌های ثابت میان قلمروهای حاکمیتی دارند، سرحدات حوزه‌های بی‌ثباتی و سیالیت‌اند. سرحد صرفاً نشان‌دهندهٔ نقطهٔ پایان و به اتمام رسیدن دولت نیست، بلکه فاش می‌کند که دولت چگونه مدام از خلال کشمکش‌‌هایی بر سر قلمرو، اقتدار و تعلق ساخته و از نو برساخته می‌شود. انسان‌شناسان به جای این‌که سرحد را فضاهای حاشیه‌ایِ اقتدارگریزی (آنارشی) ببینند، نشان داده‌اند که این مناطق عرصه‌های سیاسی متراکمی‌اند

در نگاه اول، زیرساخت شاید چیزی شبیه پشت صحنه‌ای پنهان در صحنه تئاتر زندگی روزمره به نظر برسد—جاده‌ها، لوله‌های آب، شبکه‌های برق، سیستم‌های فاضلاب، کابل‌های اینترنت یا نرم‌افزارهای اداری که بی‌سروصدا کارها را پیش می‌برند. اما انسان‌شناسان نشان داده‌اند که این سیستم‌ها ابداً بی‌طرف و خنثی نیستند. زیرساخت نقطه‌ای است که سامانه‌های فنی با زندگی اجتماعی، سیاسی و اخلاقی تلاقی می‌کند. زیرساخت نه فقط تعیین می‌کند که آدم‌ها چطور زندگی و حرکت کنند، بلکه نشان می‌دهد چطور بر ما حکمرانی