تقویم

مجموعه 15 مطلب
روز جهانی گردشگری
تقویم

روز جهانی گردشگری

مهسا شفیعی

 27 سپتامبر- ۵ مهر

روز جهانی گردشگری هر سال در ۲۷ سپتامبر به ابتکار سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) برگزار می‌شود. این سازمان از دههٔ ۱۹۸۰ تاکنون با انتخاب شعارهایی همچون «گردشگری برای توسعه پایدار»، «گردشگری و مشاغل»، «گردشگری و میراث فرهنگی» یا «گردشگری و سرمایه‌گذاری سبز» تلاش کرده است تصویر گردشگری را به‌عنوان ابزاری جهانی برای رشد اقتصادی، تبادل فرهنگی و نزدیکی ملت‌ها معرفی کند. این روز در نگاه نخست فرصتی است برای یادآوری اهمیت اقتصادی گردشگری که بنا بر آمارهای رسمی سهمی چشمگیر در تولید ناخالص داخلی بسیاری از کشورها دارد.

اما ورای این گفتمان رسمی، پرسش‌

روز جهانی دستمزد برابر
تقویم

روز جهانی دستمزد برابر

شقایق مشایخی

۱۸ سپتامبر- ۲۷ شهریور

روز جهانی برابری دستمزد فرصتی است برای بازاندیشی در مبانی ارزش‌گذاری کار و بازتولید اجتماعی و نیز، واکاوی ریشه‌های ساختاری نابرابری‌های درآمدی. نابرابری‌هایی که صرفاً پدیده‌ای اقتصادی نیست، بلکه برآیند پیچیده‌ای از تقاطعِ (Intersectionality) عوامل اجتماعی-سیاسی همچون جنسیت، طبقه، نژاد، وضعیت مهاجرت، معلولیت، سن، گرایش جنسی و نوع قرارداد کاری است. در این متن به اثری نظر داشته‌ام که با اتخاذ رهیافت تحلیلیِ میشل فوکو به واکاوی نابرابری‌ها پرداخته‌ است. استدلال محوری‌ متن بر شکاف دستمزدى برآمده از چیدمان‌های زیست‌سیاسی (Biopolitical) و حکومتمندی (Governmentality) استوار است که بدن‌

روز ملی سینما
تقویم

روز ملی سینما

شقایق مشایخی

۲۱ شهریور- ۱۲ سپتامبر

روز سینما فرصتی منحصربه‌فرد فراهم می‌آورد تا نه تنها ابعاد زیباشناختی و سرگرمی‌ساز فیلم را بررسی کنیم، بلکه نقش عمیق آن در شکل‌دهی زندگی اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را نیز مدنظر قرار دهیم. از منظر فوکویی، سینما به‌مثابه رسانه‌ای حیاتی در اِعمال، چانه‌زنی و مقابله با قدرت عمل می‌کند. دستگاه مفهومی میشل فوکو با مفاهیم آپاراتوس (Apparatus)، زیست‌قدرت (Bio power) و تبارشناسی (Genealogy)[1]، چهارچوبی تحلیلی برای درک سینما فراهم می‌کند که فراتر از نگاه به سینما همچون شکلی از هنر در جایگاه صرفاً بازنمایانگر روابط اجتماعی

کودتای شیلی
تقویم

کودتای شیلی

سحر کریمی

۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳- ۲۰ شهریور ۱۳۵۲

«در مواجهه با تصمیمی تاریخی، در این برزخ، به خاطر وفاداری به خلق زندگی خود را فدا می کنم و با اطمینان به شما می‌گویم که یقین دارم دانه‌هایی که به دست ما در وجدان‌های شریف هزاران هزار شیلیایی کاشته شده است، هیچ‌گاه از میوه بار آوردن باز نخواهد ماند. نظامی‌ها نیرومندند، آنان قادرند مردم را به اسارت خود درآورند، اما روند تکامل اجتماع را نه با جنایت مانع می‌توان شد نه با زور. تاریخ در کنار ماست و مردمند که آن را می‌سازند.»
از آخرین نطق سالوادور آلنده از
روز ناپدیدشدگان قهری
تقویم

روز ناپدیدشدگان قهری

صبا وهابی

۸ شهریور- ۳۰ اوت

۳۰ اوت در سازمان ملل به نام ناپدیدشدگان قهری یا اجباری نام‌گذاری شده است. ناپدیدشدگان قهری به تعریف سازمان ملل متحد افرادی هستند که توسط حکومت، گروه‌های سازمان‌یافتهٔ شبه‌حکومتی یا افراد خصوصی به نمایندگی از حکومت، برخلاف خواست و ارادهٔ‌ خود بازداشت، ‌توقیف یا ربوده شده‌اند و به هر طریق از آزادی خود محروم گشته‌اند. همچنین، از افشای سرنوشت یا محل نگهداری آنان خودداری می‌شود و محرومیت آنان از آزادی به رسمیت شناخته نمی‌شود. این وضعیت افراد را خارج از حمایت قانون قرار می‌دهد. 

اصطلاح ناپدیدشدگان قهری، برای نخستین

آتش‌سوزی سینما رکس آبادان
تقویم

آتش‌سوزی سینما رکس آبادان

اکرم سعیدی

۲۸ مرداد ۱۳۵۷- ۱۹ اوت ۱۹۷۸

آتش‌سوزی «سینما رکس آبادان» در شب ۲۸ مرداد ۱۳۵۷ واقعه‌ایست که جایگاه ویژۀ خود را در تاریخ‌نگاری انقلاب ۵۷ تثبیت کرده است. این آتش‌سوزی که در یک شهر مرزی ایران اتفاق افتاد و تبعات آن که در دوره‌ای پیش‌وپس از انقلاب ۵۷ گسترش یافت به واقعیتی تاریخی بدل شده است که در اغلب روایت‌های موجود از تحولات انقلابی ایران، مؤثر و تعیین‌کننده است. اگرچه یکی ‌از اشتراکات بیشتر پژوهش‌ها در‌این‌باره اذعان به نقص و فقدان اطلاعات است، اما وجود حفره‌های سؤال‌برانگیز در مجموعه ‌روایت‌های رسمی و غیررسمی

کودتای ۲۸ مرداد
تقویم

کودتای ۲۸ مرداد

یاشار دارالشفاء

۲۸ مرداد ۱۳۳۲- ۱۹ اوت ۱۹۵۳

علت‌ها و پیامدها

کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ (۱۹ اوت ۱۹۵۳) نقطه‌ای تاریک و تعیین‌کننده در تاریخ ایران است. رویدادی که نه فقط ساختار قدرت را دگرگون کرد، بلکه زخم‌هایی بر پیکر برساختهٔ دولت‌ملت وارد آورد که برای دهه‌ها التیام نیافت. این واقعه با نقشه‌ای دقیق و حمایت مستقیم سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا (CIA) و بریتانیا (MI6) علیه دولت مردمی دکتر محمد مصدق به اجرا درآمد. عملیات آژاکس -نامی که در اسناد محرمانهٔ آمریکا بر آن نهاده شد- با همدستی عده‌ای از افسران ارتش، سیاستمداران محافظه‌کار و حتی گروه‌های اوباش تهران تلاش

روز جوانان
تقویم

روز جوانان

درسا کاظمی

 ۲۱ مرداد- ۱۲ اوت

امروز ۱۲ اوت (۲۱ مرداد) روز جوانان است. سازمان ملل متحد دربارهٔ روز جهانی جوانان امسال بر شعار «اقدامات محلی جوانان برای اهداف توسعه پایدار» و نقش مهم جوانان در تبدیل اهداف جهانی به عمل در جوامع محلی تأکید می‌کند. به باور سازمان ملل مشارکت جوانان ضروری است، چون بیش از ۶۵ درصد اهداف توسعه پایدار به حاکمیت محلی مرتبطند و دولت‌های محلی با فراهم کردن فرصت‌های مشارکت و همکاری با سازمان‌های جوانان، می‌توانند ایده‌ها را به راه‌حل‌های مؤثر تبدیل کنند و نسل آیندهٔ رهبران را پرورش دهند. همچنین هدف نهایی، سرمایه‌

سالگرد امضای فرمان مشروطه
تقویم

سالگرد امضای فرمان مشروطه

سیدمهدی یوسفی

۱۴ مرداد ۱۲۸۵- ۵ اوت ۱۹۰۶

در تقویم ما روز چهاردهم مرداد را سالگرد مشروطه یا سالگرد امضای فرمان مشروطه دانسته‌اند. این البته یک اشتباه تاریخی است و می‌دانیم که این فرمان روز سیزدهم مرداد ۱۲۸۵ شمسی و چهاردهم جمادی‌الثانی ۱۳۲۴ق امضاء  شده و چهاردهم مرداد روز اعلام عمومی فرمان است. اما گذشته از آن خود «انقلاب مشروطه» لفظی نامعین است. تنش‌های سیاسی مختلف باعث شد که در این روز فرمانی از سوی شاه صادر شود که با خواست‌های مردم موافقت می‌کرد. این فرمان اولیه بعد با فرامین مهم‌تر و روشن‌تری که در آن‌ها

روز جهانی مبارزه با کار کودک
تقویم

روز جهانی مبارزه با کار کودک

درسا کاظمی

۲۲ خرداد - ۱۲ ژوئن

روز جهانی مبارزه با کار کودک از جمله مناسبت‌هایی است که در آن نهادهای بین‌المللی با زبانی اخلاقی و جهان‌شمول‌گرا خواستار پایان دادن به پدیده‌ای می‌شوند که آن را نوعی «نقض حقوق بشر» و «انکار کودکی» می‌دانند. اما آیا این نگاهِ جهانی‌شده و به‌ظاهر بی‌طرف، می‌تواند به تجربه‌های زیستهٔ کودکان متعهد باشد؟ دسته‌بندی کم و بیش اخلاقی کودک کار چگونه به  ترجمه و تفسیر تجربه‌های زیسته کودکان می‌پردازد؟ این دسته‌بندی چگونه می‌تواند همچون ابزار مؤثری برای کاهش رنج کودکان

روز جهانی محیط‌زیست
تقویم

روز جهانی محیط‌زیست

امیر حافظ

۱۵ خرداد- ۵ ژوئن

بیش از ۴ دهه است که پنجم ژوئن به نام روز جهانی محیط‌زیست نام‌گذاری شده تا بهانه‌ای باشد برای تامل دربارهٔ بحران‌های محیط‌زیستی و برجسته کردن نیاز فوری و ضروری به کنشی همگانی در جهت توقف روند‌های مخربی که زیست‌پذیری در سیاره را تهدید می‌کنند. ضرورت مداخله‌های فوری و عملی دولتی و بین‌المللی در جهت حفظ محیط‌زیست پایدار و انتظار از سیاست‌گذاری‌های موثر و قاطع مبتنی بر مسائل محیط‌زیست به بحثی پایه‌ای دربارهٔ تغییر اقلیم تبدیل شده است. بر همین مبنا، پنجم ژوئن بهانه‌

روز جهانی سیب‌زمینی
تقویم

روز جهانی سیب‌زمینی

بهاره بیات

۹ خرداد- ۳۰ مه

تئو عزیز،
روی تابلویی کار می‌کنم که مدتی‌ست ذهنم را درگیر کرده: دهقانانی گرد میز نشسته‌اند و در نور کم‌سوی چراغی، سیب‌زمینی می‌خورند. می‌خواستم تصویری خلق کنم که حقیقت زندگی آن‌ها را بازتاب دهد؛ مردمانی که با دست‌های پینه‌بسته در خاک کار می‌کنند و همان سیب‌زمینی‌هایی را می‌خورند که خود از زمین بیرون کشیده‌اند.
دنبال زیبایی رایج نبودم. نمی‌خواستم چهره‌های آراسته یا دل‌فریب ترسیم کنم. هدفم این بود که آن‌ها را همان‌گونه که هستند نشان دهم؛ با دستان
روز جهانی فوتبال
تقویم

روز جهانی فوتبال

درسا کاظمی

۴ خرداد - ۲۵ مه

برای بسیاری از ما، فوتبال صرفاً یک بازی نیست؛ آیینی است سرشار از شور و هیجان که می‌تواند به زیست روزمره‌مان معنا ببخشد. بازی‌ای که قادر است شادی‌ای جمعی بیافریند یا اندوهی سنگین بر جانمان بنشاند. اما این برانگیختگی عاطفی فوتبال، چه نسبتی با دولت و سازوکارهای دولت‌مندی دارد؟ 

رویکرد انسان‌شناختی به دولت، آن را نه صرفاً نهادی قانونی یا بوروکراتیک، بلکه شبکه‌ای از اعمال، بازنمایی‌های عاطفی، نمادین و زیبایی‌شناختی در زندگی روزمره می‌بیند. از این منظر، دولت در بدن‌ها، مناسک، فضاهای عمومی و نمادهای

یوم النکبة
تقویم

یوم النکبة

درسا کاظمی و المیرا علی حسینی

۲۵ اردیبهشت - ۱۵ مه

یوم النکبة نامی است که فلسطینی‌ها به پانزدهم مه ۱۹۴۸ داده‌اند. در این روز بیش از هفتصد هزار فلسطینی از خانه‌ها و زمین‌هایشان بیرون رانده شدند. این اخراج با اعلام تشکیل دولت اسرائیل هم‌زمان شد. این روز برای فلسطینیان نشانهٔ اشغال و مصادره و نابودی ساختارهای اجتماعی و فضایی است. این روز آغاز نخستین موج آوارگی گسترده است. در روایت رسمی اسرائیل این واقعه بازگشت قهرمانانه به سرزمین موعود معرفی می‌شود، اما در حافظهٔ فلسطینیان نکبت نقطهٔ آغاز تبعید، گسست و حذف است.

 تشکیل دولت مدرن فقط رویدادی حقوقی یا نظامی

روز جهانی ماما
تقویم

روز جهانی ماما

المیرا علی حسینی و درسا کاظمی

۱۵ اردیبهشت - ۵ مه

چرا «مامایی» موضوعی درخور توجه در «مطالعات دولت» است؟

زیرا تولد صرفاً رویدادی بیولوژیک نیست، بلکه  رویدادی سیاسی نیز محسوب می‌شود. تصمیمات در مورد چگونگی و کجا به دنیا آمدن افراد و این‌که چه کسی مجوز کمک دارد و کدام شیوه‌ها مجاز تلقی می‌شوند، تا حد زیادی تحت‌تأثیر دغدغه‌های دولت در مورد بهداشت، جمعیت و نشاط ملی قرار می‌گیرد. از رشد جمعیت و کمپین‌های بهداشتی گرفته تا تنظیم بدن زنان و آموزش پرسنل پزشکی، مامایی به حوزه‌ای تبدیل شد که در آن جاه‌طلبی‌های مملکت‌داری